استاد جعفر دیناروند/ رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا:

مقدمه: تداوم بقای جامعه به چگونگی زندگی و امیدواری آن به آینده وابسته است.ادامه ی نسل و افزایش نوع بشر بدون پای بندی به اخلاقیات و قوانین حاکم، نوعی بی ارزشی در روابط انسانی است.ازدواج سنتی درست و قابل قبول در نسل سازی سالم و با اندیشه است.تعهدی که در این سنت رایج می شود ادامه زندگی زناشویی و تداوم استحکام نهاد خانواده را باعث می گردد.

زندگی زناشویی و ادامه ی حیات خانواده امری مبارک و سالم سازی در فضای روابط انسانی است.با این رویداد میمون ، انسان نسبت به نوع خود متعهد می گردد و در دایره ی مسئولیت خود به بهترین طریق ،ایفای نقش می نماید.استمراری که اگر منقطع نشود شادمانی و آرامش را به دنبال خواهد داشت.

بدیهی است که ازدواج با هدف ارام بخشی و تحکیم خانواده و تولید نسل صورت می پذیرد.در وهله ی اول سودبران آن زنان و مردانی هستند که آگاهانه و با تدبیر موفق به ازدواج می گردند.در وهله ی دوم فرزندان احتمالی آن ها از این وصلت دارای آینده ای مطمئن و قابل برنامه ریزی می گردند و در کل ، جامعه از سردرگمی و بی نظمی خارج شده و فسادهای تصنعی راهی برای نفوذ نمی بایند.

ازدواج در اصل و اساس برای رضایت مندی و احساس آرامش و گریز از تنهایی و همفکری است اما در بسیاری از موارد این هدف فراموش شده و تشکیل دهندگان خانواده، یک یا هر دو نصیبی صاحب نمی شوند.در چنین مواقعی وظیفه چیست؟

طلاق یکی از راه های رهایی از قید و بندهایی است که منجر به نابودی خانواده و نارضایتی زن و شوهر می شود.اهدافی که در ازدواج یافت نمی شوند ممکن است به وسیله ی طلاق یافت گردند.بر این اساس برای کاهش دردها و ناملایمات ناشی از عدم دسترسی به منظورهای مقدس ازدواج ،راهی به نام طلاق پیشنهاد شده است.

معنای لغوی:طلاق در لغت به معنای جدا شدن زن از مرد، رها شدن زن از قید نکاح طبق شرایط مقرر در دین، رهایی یافتن زن از قید زوجیت، رها کردن زن به وسیله ی مرد و جدایی است.در این میان باید میان دو معنا اندیشید و با عمق نگری به مفهوم واقعی آن دست یافت.طلاق دادن با طلاق گرفتن متفاوت است.در معنای اول رها کردن زن به وسیله ی مرد است که در چنین شکلی این مرد است که باید تصمیم بگیرد تا زن را رها کند و یا این عمل را انجام ندهد.

در معنای دوم طلاق گرفتن مطرح است که در چنین شکلی این زن است که قصد دارد این عهد را فسق کند و به ادامه ی زندگی با مرد متمایل نباشد .در هر صورت طلاق باید در چنین شکلی مورد تامل باشد.تفاوت در معنا برای دست یابی به علت ها بسیار مهم و حیاتی است.

طلاق و دین:بعید به نظر می رسد که افرادی وجود داشته باشند تا شیرینی ازدواج را به تلخی جدایی تبدیل نمایند اما باید این واقعیات را نیز پذیرفت که تمامی ازدواج ها موفق نیستند.یافتن دلایل طلاق یکی از روش های منطقی در جلوگیری از اثرات بد آن در جامعه است.طلاق درد است اما باید به دنبال درمان نیز بود.

 در میان ادیان الهی از جمله مسیحیت و اسلام طلاق موضوعی مهم و قابل بررسی بوده و هست.در اسلام از ابتدای بعثت و در زمان حیات پیامبر (ص)این رویداد به شکل های مختلفی مورد توجه قرار گرفته و در دنیای مسیحیت نیز دیدگاه های خاصی مطرح شده است.

در مسیحیت کاتولیک و از سوی کلیسا ،قرن هاست که این فرضیه که ازدواج امری مقدس است و نباید به طلاق منجر شود و پایداری نهاد خانواده امری حتمی است ،تا به امروز باقی مانده است.در اسلام طلاق رد  نشده و راهی برای بستن ازدواج های ناموفق تلقی شده است.

در ایه سی و پنج نسا آمده است" اگر بیم آن داشته باشید که میان زن و شوهر شکاف و جدایی بیفتد، یک نفر داور از خاندان مرد و یک نفر از خاندان زن برانگیزید، اگر داوران نیت اصلاح داشته باشند، خداوند میان آن ها توافق ایجاد می کند، خداوند آگاه و داناست". بنابراین طلاق از دیدگاه اسلام راهی برای رها شدن از بدترین هاست. اما چرا این بدترین ها به وجود می آیند؟

علت های طلاق:به نظر می رسد که برای درمان دردها بهترین راه ها یافتن دلایل ایجاد آن ها باشد.اگر طلاق درد امروز جامعه است و پایه های نظام خانواده را می لرزاند، علت یابی وجود این درد تلاشی منطقی و قابل قبول می باشد.گرچه تفاوت های منطقه ای و اقلیمی در کاهش و یا افزایش تعداد این دلایل موثرند اما اشتراکات فراوانی نیز در آن ها یافت می شوند.

آسیب شناسان اجتماعی بر این روش تاکید دارند و درمان درد را قبل از گسترش آن خواستارند.مطالعات مستمر در این زمینه و دوری از سروصدا و جنجال اصل و اساس حل مسئله است.اگر دلایل معین شوند درمان نیز مشخص خواهد شد.باید تفکر و تعقل همراه با تدبر را چاشنی تلاش های انجام شده نمود ، در غیر این صورت  زجر درونی همراه با غصه و غم چاره ساز نخواهد بود.

دلیل یابی در طلاق یافتن ریشه هاست.اگر گیاهی در ریشه سالم بماند امیدواری به ادامه ی حیاتش افزایش می یابد و اگر غیر از این باشد، سالم بودن ساقه و برگ کار ساز نخواهند بود.ریشه ی طلاق را یافتن و بر اساس آن تصمیم به رفع و یا کاهش نمودن همان تفکر منطقی است که در دوران های مختلف درمان ها صورت گرفته است.

تلاش ما بر آن است تا اساسی ترین دلایل رایح در ایجاد طلاق را مطرح نماییم و البته آن ها را تمام و کمال نمی دانیم زیرا تفاوت های مختلف در انسان ها و اختلافات فردی و اجتماعی باعث تعدد  فراوان  می گردد.

مهم ترین دلایل طلاق طی روزهای آتی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.