استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: متربی واژه ای است که در باره ی فرد مورد تربیت به کار می رود.این شخص درهر دوره ای از زندگی که باشد فرداست. با تمام خصوصیات و ویژگی ها.او با دیگران متفاوت است.خواسته ها ،امیال،علائق،سلیقه ها و در نهایت انچه او را از سایرین متمایز می کند در همین محدوده مورد کنگاش قرار می گیرد.

عواملی مانند محیط، والدین،ژن،محل زندگی،اب وهوا وسایر عوامل این چنینی باعث این نوع تفاوت ها می گردند.این تفاوت ها در حوزه های مختلف، بررسی و موضع گیری می شوند.

در تربیت نیز فرد جایگاه خاصی دارد.ما از همین منظر به اظهار نظر می پردازیم.تربیت رشد فردی است.این فرد دارای قابلیت های خاص خود است.تفاوت های فردی به دلیل تفاوت های قابلیتی به وجود می ایند.این موضوع را با مثال دانه می توان توضیح داد که قابلیت دانه ی گندم،دادن محصول گندم است.به همین دلیل میان گندم و برنج تفاوت است.

بر اساس پذیرش این واقعیت نمی توان انتظار دانشمند شدن را از همه داشت.یک معلم،معلم است زیرا معلم است.در حالی که یک مکانیک در حوزه ی کاری خود،یک تواناست.

بنا براین ان عامل اولیه ای که انسان را به مرحله رشد می رساند،قابلیت هاست.این تواناییها در شکل های مختلف نمو می یابند.در این ارتباط وظایف و مسئولیت ها هم مشخص می شوند.دوره ی پیش از اموزش باید توانایی شناخت قابلیت ها باشد.انچه مهم تلقی می شود این است که میزان تواناییهاسنجیده شوند و اموزش هم بر اساس انها جهت یابی گردند.در جمع می توان چنین گفت که کار تربیت یک کار اختصاصی است و هر کسی نمی تواند در محدوده ی ان وارد شود.

تربیت جریانی طولانی و سخت گذر است زیرا با سرنوشت انسان ها سروکار دارد.با تمام این توصیفات استفاده از چماق ناتوانی نیز خطری است که انسان ها را تهدید می کند.

نظرات تربیتی ام بر اساس واقعیت ها ارائه می شوند و البته ظرفیت تکمیل شدن را نیز دارند.مهم ترین ان ها عبارتند از:

_میزان یادگیری افراد تابع میزان هوش طبیعی ان هاست که نقطه ی تکمیل ان بیست و پنج سالگی است.

_میزان علاقه فقط جهت حرکت را نشان می دهد ومیزان موفقیت بسته به این عامل نیست.

_معیار رشد تنها به سواد اموزی وابسته نیست اما می تواندیکی از نشانه ها  باشد.

_رشد تربیتی انسان محدود نیست لذا تحصیلات محدود کلاسیک جواب گوی ان نیز نمی باشد.

_کنجکاوی انسان که در سن پنج سالگی اغاز می شودتوانایی یافتن پاسخ ها در موقعیت های متفاوت است.

_والدین و معلمین می توانند در تاخیر رشد موثر باشند.

_علاقه دارای دوجنبه ی ارثی و محیطی است.

_عقل یک توانایی است که در افراد مختلف متفاوت است.

_فکر یک توانایی است که از طریق وراثت به ارث می رسد اما تفکر روشی است که در محیط ایجاد می گردد.

_انسان پاک است اما به مرور الوده یاپاک تر  می شود.

_مدرسه مسئول اصلی شناخت تواناییهاست اما تنها مسئول محسوب نمی شود.

_رشد در سختی ها به دست می اید و در رفاه مدفون می شود.

_شخص مسئول عملکرد خویش  و عاملی مهم در جذب مراحل رشد است.

_معرفت کسب شدنی است و فرد باید در ان جهت حرکت کند.

_همه افراد مانند هم یاد نمی گیرند لذا برنامه ی اموزش فردی نیاز است.

_هیچ تفاوتی میان زن و مرد درتوانایی رشدتربیتی وجود ندارد.

_پشتکارتوانایی نیست بلکه احساس امیدواری است.

_دقت وسیله ای فردی برای شناسایی سریع تر است.  

البته نظریات دیگری در این ارتباط قابل ارائه هستند که در قالب حافظه،اعتماد به نفس،تدبر و سایر موارد جای می گیرند. بدیهی است که امادگی مطرح شدن وجود دارد.