برخی از کارشناسان اقتصادی سال ۹۴ را یکی از سخت ترین سال های اقتصاد ایران قلمداد می کنند و بر این عقیده هستند که حفط دستاوردهای اقتصادی از جمله کاهش نرخ تورم و رشد اقتصادی از اولویت است و تهدیدهایی که ممکن است کاهش نرخ تورم را متوقف کند باید از بین برد.

حال بر اساس وعده هایی که دولتمردان درباره روند کاهش نرخ تورم و تلاش دولت در این زمینه داده اند یک خوشبینی در جامعه نسبت به کاهشی بودن نرخ تورم ایجاد شده و البته اقتصاددانان و دولتی ها این خوشبینی را مثبت ارزیابی می کنند.

از سوی دیگر مقامات بانک مرکزی روند کاهنده نرخ تورم را از برنامه هایی که همچنان ادامه خواهد داشت، مطرح می کنند، البته از سوی دیگر آنها معتقدند که تورم به پوسته سخت خود رسیده و روند کاهنده آن کند شده است. این موضوع را بررسی وضعیت نرخ تورم اعلامی بانک مرکزی از ابتدای سال تاکنون یعنی طی ۶ ماه اخیر نشان می دهد و مشخص شده که تورمی که از ۴۰ درصد به حدود ۱۵ درصد رسیده، حال روند کاهنده اش کند شده است و همچنان در نرخ حدود ۱۵ درصد درجا می زند.

بانک مرکزی روز گذشته نرخ تورم منتهی به شهریورماه امسال را ۱۵.۱ درصد اعلام کرد. همچنین نرخ تورم مردادماه ۱۵.۴ درصد، تیرماه امسال ۱۵.۶ درصد، خردادماه ۱۵.۶ درصد، اردیبهشت ۱۵.۵ درصد و فروردین ماه را ۱۵.۵ درصد بود.

از سوی دیگر حالت روانی که بین نرخ تورم اعلامی و قیمت ها در بازار برای مردم قابل مشاهده و لمس است، مورد سوال بوده و مردم انتظار دارند حال که نرخ تورم در نرخ حدود ۱۵ درصد ثابت مانده، قیمت ها هم در بازار ثابت بماند و دچار تغییر نشود، اما واقعیت این است که نرخ ها در بازار همچنان رو به افزایش است.

این موضوع چندی پیش توسط رئیس جمهور اینگونه تحلیل شد: «معیار ما در زمینه گرانی و ارزانی، زندگی و جیب مردم است.» وی در پاسخ به سئوالی مبنی بر اینکه آمار کاهش تورم دولت شما با جیب مردم همخوانی ندارد، گفت: معیار ما همان جیب مردم است، اما آماری که مراکز رسمی اعلام می‌کنند، یک مبنایی دارند و یک سبدی دارند و بر مبنای آن محاسبه می‌کنند.

وی ادامه داد: وقتی می گوییم نرخ تورم کاهش یافته، بدین معناست که سرعت حرکت ماشین تورم کاهش یافته، نه اینکه این ماشین متوقف شده یا دنده عقب رفته است؛ معنای کاهش نرخ رشد تورم، ارزانی نیست. به این معنا است که وقتی ماشین اقتصاد به سمت دره حرکت می کند، حالا به سمت جاده برگشته و سرعت آن نیز کم شده است.

رئیس جمهور با بیان اینکه سیاست دولت همچنان کاهش نرخ رشد تورم است، در بخش دیگری از این سخنان تاکید کرده است که دولت دخالتی در آمارها ندارد و بانک مرکزی و مرکز آمار مستقل هستند؛ ما سفارش چیزی را نمی دهیم و آنها خودشان در چارچوب مقررات کار می کنند.

افزایش قیمت ها تمامی کالا

بررسی وضعیت کالاها و خدمات مصرفی در شهرها به استناد آمارهای بانک مرکزی حاکی از روند افزایشی نرخ ها است، بر این اساس آخرین آمارهای بانک مرکزی که مربوط به شهریورماه سال جاری است، قیمت تمامی گروه های کالایی و خدمات به جز دخانیات با افزایش همراه شده است.

بانک مرکزی در محاسبات خود نرخ ۱۲ گروه کالا و خدمات را بر اساس سال پایه ۹۰ مورد محاسبه قرار می دهد که در آن قیمت ۱۱ گروه خوراکی ها و آشامیدنی ها، پوشاک و کفش، مسکن، آب، برق و گاز و سایر سوخت ها، اثاث، لوازم و خدمات مورد استفاده در خانه، بهداشت و درمان، حمل و نقل، ارتباطات، تفریح و امور فرهنگی، تحصیل، رستوران و هتل و کالاها و خدمات متفرقه بالا رفته است.

طبق آمارها نرخ گروه خوراکی ها و آشامیدنی ها در یکماه اخیر ۲ درصد، پوشاک و کفش ۶ درصد، مسکن، آب، برق و گاز و سایر سوخت ها ۱.۵ درصدی، اثاث، لوازم و خدمات مورد استفاده در خانه ۰.۵ درصد، بهداشت و درمان یک درصد، حمل و نقل ۰.۱ درصد، ارتباطات ۰.۳ درصد، تفریح و امور فرهنگی ۰.۸ درصد، تحصیل ۰.۲ درصد، رستوران و هتل ۱.۰ درصد و کالاها و خدمات متفرقه ۱.۳ درصد افزایش نشان می دهد و فقط نرخ گروه دخانیات ثابت ماند.

همچنین نرخ گروه خوراکی ها و آشامیدنی ها در یکسال اخیر با افزایش ۱۰ درصدی، پوشاک و کفش با افزایش ۱۰.۳ درصدی، مسکن، آب، برق و گاز و سایر سوخت ها با افزایش ۱۲ درصدی، اثاث، لوازم و خدمات مورد استفاده در خانه با افزایش ۵.۶ درصدی، بهداشت و درمان با افزایش ۲۳.۳ درصدی، حمل و نقل با افزایش ۱۰.۹ درصدی، ارتباطات با افزایش ۴.۸ درصدی، تفریح و امور فرهنگی با افزایش ۱۸.۸ درصدی، تحصیل با افزایش ۱۱ درصدی، رستوران و هتل با افزایش ۱۶.۹ درصدی و کالاها و خدمات متفرقه با افزایش ۱۱.۳ درصدی مواجه شد. دراین بین فقط نرخ گروه دخانیات با کاهش ۴.۲ درصدی همراه بود.

بالاترین افزایش قیمت متعلق به بهداشت و درمان

یک بررسی اجمالی از وضعیت نرخ ها نشان می دهد که با وجود اینکه دولت یازدهم همواره بر بهبود وضعیت بهداشت و درمان تاکید کرده و خدمات جدیدی در این زمینه اعلام کرده، اما قیمت این خدمات در یکسال منتهی به پایان شهریورماه امسال با افزایش ۲۳.۳ درصدی همراه بوده است. در عین حال روند قیمت ها در بخش مسکن، آبا، برق و گاز و سایر سوخت ها هم روندی صعودی داشته و ۱۲ درصد رشد کرده است. این در حالی است که بالاترین افزایش نرخ ها را پس از بهداشت و درمان تفریح و امور فرهنگی و رستوران و هتل داشته است.

بنابراین علی رغم تمهیدات اندیشیده شده و تاکیداتی که در دو سال اخیر برای رونق گردشگری و افزایش ارائه خدمات گردشگری در کشور صورت گرفته و مورد تاکید مسئولان بوده اما طی یکسال اخیر این روند با افزایش ۱۶.۹ درصدی قیمت ها مواجه شده است.

این در حالی است که بر اساس اعلام بانک مرکزی ضریب اهمیت شاخص بهای مسکن، آب، برق و گاز و سایر سوخت ها از تمامی ۱۱ گروه دیگر بیشتر است و در حد ۳۲.۸۲ درصد گزارش شده است، پس از آن گروه خوراکی ها و آشامیدنی ها با ۲۷.۳۸ درصد در ردیف دوم اهمیت قرار دارد، به عبارتی این دو شاخص بیش از ۶۰ درصد از افزایش قیمت ها را به خود اختصاص داده اند و پس از آن حمل و نقل با ضریب اهمیت ۹.۸۷ درصد، بهداشت و درمان با ۶.۹۸ درصد و پوشاک و کفش با ۴.۹۴ درصد در ردیف های بعدی قرار دارند.

نرخ کالاهای اساسی و سفره خانوار هم به استناد آمارهای بانک مرکزی با افزایش مواجه شده اند. بطوریکه نرخ لبنیات، برنج، حبوب، میوه، سبزی، گوشت قرمز، گوشت مرغ، قند و شکر و روغن نباتی که جزو مهمترین کالاهای مصرفی خوراکی مردم محسوب می شوند افزایش یافته اند.  

براساس اعلام بانک مرکزی در یک سال اخیر نیز نرخ لبنیات ۵.۴ درصد، برنج ۹.۲ درصد، حبوب ۲۴ درصد، میوه های تازه ۴.۹ درصد، سبزی های تازه ۲.۵ درصد، گوشت قرمز ۷.۲ درصد، گوشت مرغ ۵.۹ درصد، قندو شکر ۵.۱ درصد و روغن نباتی ۰.۹ درصد رشد داشته البته نرخ تخم مرغ در این مدت ۱۱.۸ درصد و چای ۱.۱ درصد با کاهش مواجه شده است.

قیمت خرده فروشی مواد خوراکی بانک مرکزی نشان می دهد که متوسط نرخ هر کیلو ماست پاستوریزه در سطح شهر تهران، در هفته پایانی شهریورماه ۲ هزار و ۹۴۳ تومان، پنیرپاستوریزه ۴ هزار و ۷۸۵ تومان، کره پاستوریزه ۲ هزار و ۴۰۰ تومان، شیرپاستوریزه ۲ هزار و ۷۴۲ تومان، هر شانه تخم مرغ دو کیلویی ۸ هزار و ۴۱۷ تومان، هر کیلو برنج وارداتی غیرتایلندی ۵ هزار و ۱۶۰ تومان و هر کیلو برنج داخلی درجه یک ۸ هزار ۸۲ تومان می باشد.

همچنین هر کیلو نخود ۵ هزار و ۵۸۰ تومان، عدس ۷ هزار و ۹۶۶ تومان، لوبیا قرمز ۸ هزار و ۴۱۰ تومان، سیب گلاب ۵ هزارتومان، گلابی حدود ۹ هزار تومان و موز حدود ۴ هزار و ۱۰۰ تومان، خیار ۲هزار و ۳۰۰ تومان، گوجه فرنگی ۲ هزار تومان، سیب زمینی ۱۷۰۰ تومان، پیاز ۱۵۰۰ تومان، گوشت گوسفند با استخوان ۳۴۰۰۰ تومان، گوش گاو و گوساله بی استخوان 35 هزارتومان و گوشت مرغ حدود ۷ هزار تومان قیمت گذاری شد. در عین حال هر بسته چای خارجی ۵۰۰ گرمی ۱۶ هزار و ۵۰۰ تومان و هر لیتر روغن نباتی مایع حدود ۴ هزار و ۹۰۰ تومان نرخ گذاری شد./مهر