استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: معراج شهدای شوش کجاست؟شهدا در کجا به اوج رسیدند؟درکجا نگهداری و سپس به خاک سپرده شدند؟در کجا مدفون شدند؟پاسخ این سئوال به نوع پرسش بر می گردد.
اگر منظور نگهداری قبل از خاکسپاری است سه مکان در جنگ خصوصا اوایل آن قابل ذکر است.
من خود هر سه مکان را زیارت کردم.اولین آن در جاده شوش اندیمشک و قبل از شهرک آزادی قرار داشت و حالت نگهداری موقت بود.
در آنجا جنازه های شهدا را نام نویسی کرده و در تابوت نهاده و به مناطق مورد نظر ارسال می کردند.دومین آن بیمارستان افشار دزفول بود.
در این مکان علاوه بر شهدای جبهه که تعداد ان ها کم نبودند شهدای بمباران ها و مو شک باران ها و نیز مجروحینی که در بیمارستان شهید می شدند هم نگهداری می شدند. به دلیل کمبود مکان ،شهدا را در سالن های سرپوشیده قرار می دادند.
من در یک جستجو در اوایل جنگ در یکی از سالن ها وارد شدم وضمن زیارت شهدا سالن مملو از خون را مشاهده کردم.میزان فراوانی خون ها به قدری بود که اثر راه رفتنم کاملا مشهود بود.
سومین آن در بیمارستان شوش قرار داشت که تعدادی از شهدا از جمله شهید عبدالحسین زهیری درسردخانه ان نگهداری می شدند.تفاوت مکان آخر با دیگر مکان ها در نبودن آرامش بود زیرا بیمارستان و اطراف آن مر تب زیر آتش توپ خانه وخمپاره های دشمن قرار داشت.
من انواع بمباران ها را مشاهده کردم.اما از نظر مکانی که به شهادت رسیدند و در ان جا اوج گرفتند باید بگویم که هم در شهر و هم در اطرف که آن زمان خط مقدم جبهه بودمعراج وجود دارد.
آخراسفالت،روبروی مسجدجامع،حسینیه اعظم،کنار رود شاوور- سه راهی اصلی ورودی شوش،پشت کارخانه سابق یخ،جبهه ی عنکوش،زعن ،بیشه زارها،کرخه و تمام تپه هایی که مشرف به شوش بودند.
اما در مورد مکانی که شهدا آرام گرفتند.اصلی ترین مکان گلزار شهدای شوش یا عباس شوش قرار دارد.گلزار یا زهرا آخراسفالت،شهرک حر وجریه سید راضی نیز معراج همیشگی افرادی است که شجاعانه ماندند تا انقلاب و ایران پابر جابماند.
گذشتن از کنار مزار این شهدا باید یادآور فریادها ی بلند یا حسین و لبیک یا خمینی افرادی باشد که امروز در دل خاک های پاک شهر دانیال نبی(ع)آرام گرفته اند.
بی تفاوت گذشتن از کنار آنها ظلمی است که به ایثارها ورشادت هادر جنگ می شودکه البته مردم بزرگ،مهربان،قدرشناس وهمدل شهر تاریخی و مذهبی ام بی تفاوت نبوده و نخواهند بود.
آنها شهدای خود راتا ابد فراموش نخواهند کرد.مردم شوش جاودانه خواهند ماند زیرا شهدای آنها جاودانه مانده اند.
آرامگاه هر یک از شهدای شوش برای من یادآور ایثارگریی هایی است که در کمتر وضعیتی می توان یافت.شاید نسل امروز از گذشته بریده باشد.شاید برای بسیاری خمپاره و توپخانه تنها نامی در درون کتاب ها باشد اما برای امثال من نام شهدا برابر با خاطراتی است که تا درون جایگاه ابدی ام با من خواهند بود.
من تک تک این شهدا را می شناختم.حتی یک نفر از این عزیران برای خود به جبهه نرفتند.
افرادی بی ادعا و نا آشنا به فنون جنگ نابرابر که با شجاعت های خود بهترین تحصیل کرده های دانشگاه های جنگ رژیم صدام را در بهت و حیران فرو بردند.نام شهید زیبنده ی چنین افرادی است.