می‌گویند این روزها کار پیدا کردن سخت است و کار خوب پیدا کردن هم بیشتر به شانس و اقبال بستگی دارد تا به تجربه، مهارت و تخصص. برخی معتقدند در بازار کار ایران شرایط دستیابی به فرصت‌های شغلی ناعادلانه است؛ بنابراین ممکن است شما در عین شایستگی هرگز به جایگاه مناسبی نرسید و در آنسو برخی بتوانند با شایستگی کمتر به جایگاه‌های عالی دست یابند.

کارشناسان عنوان می‌کنند وقتی با چنین فضایی در بازار کار ایران روبرو باشیم، یعنی اینکه مکانیسم‌های این بازار به خوبی عمل نمی‌کنند و امکان در اولویت قرار گرفتن توانمندی‌ها و مهارت‌های افراد در کار فراهم نمی‌شود. از این رو، برخی می توانند از بیراهه و نزدیک شدن به مدیران به شغل‌های بالا برسند و برخی نیز دیده نمی شوند.

شانس و اقبال در کار مهم است!

امروز در بازار کار ایران یا با توزیع نامتوازن فرصت‌های شغلی مواجه هستیم و یا اینکه خودمان باعث ایجاد چنین فضایی شده ایم. به بیان ساده تر، وقتی ۳۵.۶ درصد از کل ورودی های به بازار کار ایران از طریق پارتی بازی و آشنابازی صورت می گیرد نه بر مبنای توانمندی ها و تخصص افراد، یا مجبور می‌شویم بر مبنای فضای موجود در بازار کار ایران حرکت کنیم و یا اینکه چنین تفکری در طول دوران در اذهان مدیران کشور شکل گرفته و جا خوش کرده است.

این می‌شود که حتی برخی مقامات ارشد دولتی نیز چنین دیدگاهی را پیدا می‌کنند و هر یک برای خود تیمی برای کار دارند و هر زمان که از سازمانی به سازمان دیگر می‌روند، نیروها و گروه خود را نیز به همراه می‌برند.

بنابراین قابل کتمان نیست که در یک سطح و لایه تاثیرگذاری از بازار کار ایران چنین تفکری به شدت رواج دارد به نحوی که ممکن است فردی یک روز در بخش سیاسی کشور فعالیت داشته باشد و فردا به عنوان یک مدیر ورزشی معرفی شود، همچنین فردی ممکن است به یکباره از فعالیت در حوزه اقتصادی به مدیریت در حوزه فرهنگی برود.

آمارها می گویند شانس و اقبال مهمترین گزینه ای است که برای ورود به بازار کار در ایران از سوی جوانان سنجیده می شود، یعنی اولین راهی که یک فرد کارجو دنبال می‌کند تا بتواند از طریق آن راهی به اشتغال بیابد، شانس است. برخی دلایل این نوع نگاه کارجویان قبل از این عنوان شد، اما اینکه تقریبا یک سوم کل بیکاران کشور به دنبال یک پارتی برای کار می‌گردند شاید این باشد که آنها از یافتن کار ناامید شده و یا حس می‌کنند تلاشی غیر از این جواب نخواهد داد.

پس شانس فعلا مهمترین گزینه برای جستجوی کار در ایران است که در مورد مردان ۳۶.۹ درصد کل جستجوهای شغل یابی و در مورد زنان ۳۲.۷ درصد کل پیگیری‌ها را تشکیل می‌دهد و به صورت کلی متوسط ۳۵.۶ درصد کل جستجوهای شغل یابی در بازار کار ایران پرس و جو از طریق دوستان و آشنایان است.

۷ روشی که ممکن است شما را شاغل کند

بررسی گزارش مرکز آمار ایران از روش‌های متداول جستجوی کار در ایران نشان می‌دهد از میان روش های موجود، ۷ روش مهمتر بوده که یکی از این موارد و مهمترین روش همانگونه که ذکر شد، پارتی بازی و آشنابازی است. دومین روش مهمی که ممکن است کارجویان به دنبال آن باشند، جستجوی شغل از طریق آگهی‌های روزنامه ها و مطالعه آگهی های استخدامی باشد.

این روش شغل یابی در حال حاضر برای ۱۸.۶ درصد کل بیکاران کشور فرصت شغلی فراهم می‌آورد که در مورد مردان ۱۶.۳ درصد است. جالب اینکه زنان امیدواری بیشتری به کاریابی از طریق مطالعه آگهی‌های استخدامی هستند و ۲۳.۳ درصد جستجوی کار زنان از این طریق است.

برخی نیز ترجیح می‌دهند مستقیما به سراغ کارفرمایان بروند و از آنها تقاضای کار داشته باشند. این روش سومین گزینه کارجویان برای شغل یابی است و در حال حاضر ۱۳ درصد کل کارجویان آن را امتحان می کنند. این روش کاریابی برای مردان اهمیت بیشتری دارد و ۱۵.۴ درصد جستجوهای مردانه را در بازار کار ایران تشکیل می‌دهد و در مورد زنان ۷.۷ درصد کل جستجوها را شامل می‌شود.

۱۲.۷ درصد کل پیگیری‌ها برای شغل توسط جوانان ایرانی از طریق ثبت نام یا پیگیری در مراکز کاریابی غیردولتی انجام می‌شود و با وجود اینکه دفاتر کاریابی و مشاوره شغلی فراوانی در کشور مشغول به فعالیت هستند اما جوانان قبل از مراجعه به کاریابی‌ها ابتدا به دنبال شناس و اقبال و پارتی بازی، مراجعه مستقیم به کارفرما و مطالعه آگهی‌های استخدامی می‌کنند و سپس اگر جوابی نگرفتند، به کاریابی‌ها مراجعه می‌کنند.

البته ممکن است جوانی یک یا چند راه جستجوی شغل را همزمان دنبال کند و در مقطعی که به دنبال آشنابازی است، در یک یا چند کاریابی نیز ثبت نام کرده باشد ولی اینکه ۱۱.۵ درصد کل مردان و ۱۵.۳ درصد زنان شغل یابی خود را از طریق دفاتر مشاوره شغلی انجام می‌دهند، نشان می‌دهد یا این دفاتر از قدرت و فعالیت مناسبی در بازار کار برخوردار نیستند و روش‌های درستی برای جلب توجه کارفرمایان ندارند، یا اینکه کارکرد موثری نداشته اند که بتوان با تکیه بر آن انتظار داشت درصد بیشتری از جستجوی شغل کشور از این طریق صورت بگیرد.

برخی فورا شاغل می‌شوند، بعضی هرگز

مراکز خدمات اشتغال وزارت کار حتی اوضاعی بدتر از کاریابی های غیردولتی دارند و تنها ۹.۳ درصد کل کاریابی‌های جوانان را تشکیل می‌دهند ولی به هر حال یک گزینه پیش روی بیکاران است. هم اکنون ۸.۱ درصد مردان و ۱۱.۹ درصد زنان تلاش می‌کنند از این طریق راهی به سوی بازار کار بیابند.

جستجوی منابع مالی و امکانات برای شروع فعالیت خوداشتغالی نیز راهی است که ۷.۲ درصد کارجویان می‌روند و ممکن است بخشی از تقاضاها برای کار با ظرفیت خوداشتغالی پاسخ داده شود. به هر حال، ۸.۳ درصد مردان و ۵ درصد زنان تلاش می‌کنند با خوداشتغالی کاری برای خود دست و پا کنند.

تقاضای جواز کسب یا پروانه کار نیز روش دیگری است که البته تنها توسط ۱.۹ درصد جویندگان شغل دنبال می‌شود که تقاضای پایین در این بخش می‌تواند نشان دهد که بازار کار ایران کارآفرین محور نیست و انگیزه‌های شغلی کارجویان بر مبنای کارآفرینی شکل نمی‌گیرد و ۹۸.۱ درصد کل کارجویان اصلا به این موضوع فکر نمی‌کنند. به صورت کلی، ۱.۸ درصد کاریابی‌ها و دنبال کار گشتن نیز از راه‌های دیگری غیر از موارد ذکر شده صورت می‌گیرد.

یک تحلیل دیگر نشان می‌دهد که ۲۴.۱ درصد کل جویندگان کار کشور در بهترین شرایط از زمان جستجو برای شغل تا ورود به بازار کار باید یک تا ۳ ماه صبر کنند و این گروه خوش شانس ترین افراد برای یافتن کار هستند که احتمالا می تواند با استفاده کنندگان از پارتی و آشنابازی در بازار کار مرتبط باشد. جالب اینکه آشنابازی هم از سوی مردان گزینه اول جستجوی کار است و هم زنان.

علاوه بر این، ۳۸.۴ درصد کارجویان باید ۴ تا ۱۸ ماه برای یافتن یک شغل صبر کنند. اگر در طول یک تا ۱۸ ماه نتوان کاری پیدا کرد، احتمالا باید بیشتر از ۱۹ ماه صبر کرد و این گروه جزو ۳۷.۳ درصد افرادی می شوند که طولانی ترین دوره انتظار برای کار را تجربه می کنند و باید آنها را بدترین جویندگان شغل کشور دانست./مهر