استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: سال ها فعالیت در دانشگاه تحت عنوان دانشجو با توجه به مقررات حاکم بر محیط دانشگاهی،منجر به گذراندن واحدهای درسی می شود و به اصطلاح دانشجو فارغ التحصیل می گردد.این یک نکته ی مبارکی است.اما چه اتفاقی افتاده است و قرار است جه اتفاقی بیفتد؟در واقع مرحله ی اعطای مدرک یا جشن فارغ التحصیلی فرارسیده است.سئوال اساسی این است که در دانشگاه چه کسانی،به چه شکلی و چگونه دوره ی خود را گذرانده اند؟کارت شناسایی نشان دهنده دوران تحصیل، چگونه منعکس کننده ی تلاش های اوست؟آیا به کارگیری واژه ی مدرک ،مناسب است؟آیا همه ی رشته های تحصیلی مانند هم زمان برند؟آیا همه مانند هم تلاش می کنند؟در یک جمله آیا تفاوت ها وجود دارند؟

طبیعی است که در دوران دانشگاه آن قدر اختلافات فراوان است که ممکن است به لیست کردن هم نرسند.تعدد تفاوت ها که بعضا طبیعی و البته بعضی غیر طبیعی هستند،مورد تاکید بسیاری از اهل علم و حتی انسان های معمولی است.اگر تفاوت ها را بپذیریم،چرا مدارک یکسان می دهیم. تساوی هیچ گاه عدالت نیست.به نظر می رسد که اشکالی در کار باشد.فعالان دوران تحصیل با غیر فعالان را یکی پنداشتن،ظلم است.

تشویق غیر فعال ، ترمزی برای فعالان است.بنابراین باید معیار تعیین کرد.باید برای دوره ی دانشگاه ترازو گذاشت.این معیار کمک دهنده ی خوبی برای صدور مدرک است.هرمعیاری،یک امتیازی خاص بگیرد و مجموعه ی امتیازات،درجه بندی شوند.آنگاه مدارک در چهار درجه ی یک،دو،سه وچهارتقسم بندی شوند.  بالاترین امتیاز درجه ی یک و پایین ترین آن درجه ی چهار می گیرند.یعنی لیسانس درجه ی چهار رشته ی فلسفه یا مدرک درجه دو فوق لیسانس کشاورزی،دراین جا همه چیز مشخص می شود.

استخدام،ادامه ی تحصیل،فعالیت بعد از فراغت و...لذا هم فعال تشویق می شود و هم غیر فعال تشویق به تلاش و کوشش بیشترمی گردد.از نظر من این امتیازات از طریق معیار های زیرمحاسبه شوند.

الف:نوع دانشگاه مانند پیام نور،آزاد،دولتی و.....

ب:نام دانشگاه مانند امیر کبیر تهران یا پیام نور بهشهر.

ج:مدت زمان تحصیل تا زمان اخذ مدرک مانند هشت ترم،نه ترم یا ده ترم در لیسانس.

د:نمرات کسب شده در دروس اختصاصی مانند آفت شناسی در گیاه پزشکی یا فلسفه ی غرب در  فلسفه.

ذ:مشروط بودن یا نبودن در طول تحصیل.

ر:معدل کل در هنگام اتمام دوره.

ز:ارزشیابی پایان نامه در دوره های لیسانس و فوق لیسانس.

ژ:مقالات یا تالیفات یا ابتکارات و خلاقیت ها در دوران تحصیل.

البته به معیارهای فوق معیارهای علمی دیگری می توان اضافه نمود.این نکات دارای ارزش های علمی هستند و ارتباطی با نوع شخصیت یا زبان و ملیت ندارند.مدرک تحصیلی نوعی گواهینامه است که در آن میان انواع صادر شده تفاوت است و لذا هر شخصی اجازه ندارد تا در محدوده ی دیگران وارد شود.مدرک تحصیلی نباید تنها به عنوان یک برگ کاغذ نگریسته شود.

ما در باره ی جنس مدرک نیز دارای نظراتی هستیم.اینکه بعضی مقررات مانع صدور مدرک برای فارغ التحصیلان می شود را قبول نداریم.ما مدرک را حاصل تلاش فرد می دانیم و لذا او شایسته دریافت آن در کوتاه ترین زمان ممکن است.باید برای اعطای مدارک تحصیلی که نشان از مدارج آن دارد پیش بینی های لازم انجام گیرد.کاری مهم در زندگی انسان های علاقه مند است که باید برای همیشه در خاطره ها باقی ماند.

ما جشن فارغ التحصیلی را برای تمام مقاطع لازم و ضروری می دانیم.شرکت اساتید فن و همه ی دانشجویان دانشگاه ها در فصول خاص نه تنها نشان دهنده ی نظم و انضباط کاری است بلکه نوعی قدرشناسی و تشویق افراد برای زحمات تحمل شده است.باید مدارک تحصیلی در مراسماتی ویژه اعطا شوند.