استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: وضعیت قرار گرفتن شوش در نقشه ی جغرافیایی برای ما شوشی ها بسیار مهم و قابل تامل است.شاید بعضی از انسان ها به این نکته توجه نداشته باشند اما برای ما که این نوع مطالعات را مهم می دانیم نوعی کشف ایجاد می نماییم که نتیجه ی آن پی بردن به جایگاه شوش در میان سایر شهرهاست.بدیهی است که نگاه به جغرافیای طبیعی شوش ما را به سمتی هدایت می کند که نتیجه ی آن امیدواری به آینده و یافتن جایگاه ویژه برای فرزندانمان است.

دیروز:شوش دیروز از نظر موقعیت جغرافیایی شامل دوره های مختلفی می شود که از آن جمله وضعیت شوش در قبل از تاریخ که در آن شوش شهری گسترده و مسیر حرکت کاروان های مختلف برای رسیدن به عراق و کشورهای همجوار آن بوده است.شهر قبل از تاریخ شوش جلگه ای حاصلخیز با داشته های کشاورزی وسیعی بود که مورد طمع وحشیان زمانه قرار گرفت که نتیجه ی آن چندین تهاجم دشمن و صدمه زدن به مردم گردید.آثار باقی مانده از این زمان در نوشته های باستانی تایید کننده ی وضعیت ممتاز جغرافیایی شوش است.

در دوره ی باستان که فخر زمانه بود، شوش از نظر جغرافیایی مورد توجه ی نظام سیاسی قرار گرفت و به عنوان پایتخت برگزید شد.از نظر موقعیت جغرافیایی مسیری برای رسیدن به شهرهای باستانی دیگر مانند شوشتر و نیز تخت جمشید بود.شوش وسعت فراوانی داشت و مرکز آن همین مکانی است که امروز تپه های باستانی نامیده می شود.نگاه به نقشه های تاریخی و بازمانده از آن دوران این وضعیت را بهتر معرفی می نماید.وضعیت طبیعی، آب و هوایی و نیز وجود دو رودخانه ی شاوور و کرخه که البته نقشه ها نشان دهنده ی وسعت بیشتر آن هاست برای ما شوشی ها نکته ای از داشته هاست.

در دوران اسلامی نیز وضعیت جغرافیای بدون تغییر باقی ماند و شوش گرچه نتوانست از وسعت بیشتری برخوردار شود اما حفظ قلمرو نیز مهم بود.شوش در آن زمان مسیری برای انتقال تابوت های مردگان و دفن در کنار امامان شیعه بود.تاریخ آن زمان نشان می دهد که وضعیت شوش باعث نوعی کشش در آن سمت مرز برای کشاندن مردم و زندگی بود.در مسیر شهر مهم اهواز قرار گرفتن نیز به این مجموعه اضافه شد.

در دوران کشفیات باستان شناسی ،شوش اهمیت خود را به دیگران نشان داد و باستان شناسان و در پی آن جهانگردان به طور مستمر به آن توجه داشتند.در این زمان شوش محدود به همان آثار باستانی گردید.تبلیغات مسیحیان خارجی در شوش و پخش کتب آسمانی یهودیت و مسیحیت به منظور تبدیل نمودن آن به مسلک های غیر اسلام از توجه ی خارجی ها حکایت دارد.شوش در دوران ها ی بعد محدود به زمین های اطراف گردید در حالی که از نظر داشت بسیار غنی بود.

در آن دوران توجه ی کشورهای آمریکا و کانادا به شوش خصوصا وضعیت طبیعی و جغرافیایی باعث تشکیل شرکت های کشت و صنعت گردید.شوشی ها در اطراف حرم دانیال پیامبر(ع) جمع و در همان حدود ساختمان سازی نمودند.بعدا این محدودیت شکسته شد اما هر گز به وسعت قبل از تاریخ و نیز باستان نرسید.

امروز:وضعیت جغرافیایی امروز شوش گرچه نمی تواند مانند دوران های قبل باشد اما تاثیر آن بر اقتصاد کشور و نیز تولیدات مختلف خصوصا غذایی آن را به شکلی خاص مطرح کرده است.شوش امروز از نظر حدود دارای مشکلاتی است که با کمال تاسف مورد غفلت عمدی و سهوی قرار گرفته است.تطابق شوش امروز با نقشه های باستان شناسی نشان می دهد که جابه جایی خاصی صورت نگرفته و شوش همانی است که قبلا بوده است.

فردا:ما برای شوش آینده برنامه ی نظری داریم.اعتقاد ما این است که این وضعیت باید تغییر یابد.شوش باید به دو مکان نوع تقسیم  و این رابطه با برنامه ی ده ساله محقق گردد.شوش اول همان شوش باستان با وضعیت حفظ تپه های باستانی، حدود تاریخی، حفاظت از آن که در چنین شکلی خانه ای مسکونی در آن قرار ندارد و مردم شوش نمی توانند در این شهر زندگی کنند.تمام وضعیت تاریخی است و تنها حرم دانیال پیامبر، موزه و آثار تاریخی باقی می مانند.جاده های شهری نابود و تبدیل به شکل تاریخی می شوند . فردای شوش در این شکل درآمدزایی و ماندگاری بیشتری خواهد داشت.وضعیت جغرافیایی به همان شکل باقی مانده و تاثیرات آن تنها در بعد تاریخی محفوظ می ماند.

در شکل دوم شوش از این مکان منتقل و به اطراف چهار راه و البته شهری جدید با امکانات مدرن ساخته می شود.مردمی که نیم نگاهی به آثار دارند  مانند سایر مردم ایران می توانند تنها بازدید کننده باشند.شوش جدید تغییر نام نمی دهد و تمام وسایل و امکانات جدید را داراست و از شکل قدیمی به جدید متغییر می گردد.شوش جدید از قدیم جداست و مسئولیت آن نیز بر عهده ی شهرداری و فرمانداری است اما شوش قدیم تنها در اختیار میراث فرهنگی است.در چنین وضعیتی شوش د ارای دو بعد موثر در جغرافیای منطقه می گردد.