استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: شاید معنای نخبه برای بسیاری از مردم نامشخص باشد.شوش به عنوان شهری که از این باب دارای سابقه ی درخشانی است می بایست این واژه را بهتر از سایر شهرهای مجاور درک نماید.نخبگان که به مجموعه ای از افراد خاص گفته می شود کسانی هستند که همیشه در حرکات پیشرفت گرایانه ی خود قدم هایی از سایرین جلوترند.

نخبگان متفکرانی هستند که راه های حل مشکلات را نیک می دانند.عاقلانی هستند که راه درست را سریع تر از سایر مردم تشخیص می دهند و مدبرانی خوانده می شوند که با راه حل هایی به مبارزه با مشکلات می پردازند که درست ترین نیز هستند.تفکراتی والا دارند و اندیشه های کارساز را به همراه خود در تمام مراحل زندگی به کار می گیرند.

دیروز:اطلاعات ما از قبل از تاریخ بسیار ناچیز است.ما نه آن ها را دیده ایم و نه از مکتوبات متعددی برخورداریم.تکیه ی ما بر یافته های باستان شناسی و اندکی از کتاب های تاریخی است.همه ی این اطلاعات به ما می گویند که شوشی های این دوران ،انواع ابتکارات را برای استفاده ی درست از امکانات به کار برده اند.

اشیای باقی مانده از این دوره نشان می دهد که متفکران والا مقامی در شوش وجود داشته اند.تفکرات آن ها برای رفع مشکلات از طریق ساخت انواع وسایل قابل تحسین است.زمانی که در آن توحش و حملات بیداد می کرد انواع اختراعات در زمینه های کشاورزی برای انتقال آب و نیز دامپروری برای زنده نگه داشتن و مبارزه با  انواع بیماری ها نوعی نخبگی را در ذهن ایجاد می نماید.

باستان شناسانی که در مورد شوش قبل از تاریخ نظر می دهند آن را شهری استثنایی معرفی می کنند که در آن سبک زندگی ویژه ای رایج بود.گرچه در آن زمان کشاورزی و دامداری تنها منبع درآمد مردم محسوب می گشت اما چگونگی اجرای آن نیز موضوعی مهم تلقی می شد که در این میان مردم شوش با انواع رفتارهای عملی خود به نحوی قابل قبول بدان می پرداختند.

در دوان باستان که نوعی ایرانیت در آن رایج بود شوش منبعی از نخبگان بزرگ را در رشته های مختلف در درون خود جای داده بود.اثرات شهرهای پیشه وران و صنعت گران گویای واضحی از نخبگی در شوش دوران باستان است.ابتکارات صنعتگران در ساختن انواع فلزات و ذوب آن ها مبین تفکراتی بلند در این زمینه است.

سکه زدن یا ضرب آن را نمی توان به سادگی به کاری تولیدی ساده معنی کرد.ابتکار عمل و اختراعات رفتاری در این زمینه بسیار بالا بود.مردم شوش باستان آرام و دارای تفکراتی آسایش پذیر بودند.ابتکارات آن ها در برگزاری انواع جشن ها و دید و بازدیدهای خاص برای نزدیکی دل ها و ملاقات با رهبران سیاسی خود و زندگی در بالاترین نقطه ی شهر و استفاده از دو رودخانه ی شاوور و کرخه برای آبیاری و حتی آرد نمودن گندم های خود به وسیله ی آسیاب های آبی قابل تحسین می باشد.

حفظ محیط زیست و نگه داری از بیشه های متنوع که نتیجه ی آن ارام گرفتن شیر اصیل شوش در درون آن و نیز انواع گوزن ها خصوصا زرد ایرانی که در این مدت براحتی در اطراف شوش در تردد بودند و حتی تا اوایل دوران شوش جدید این حالت را داشتند مبین تفکراتی خاص در اندیشه های ناب بود.این نوع نگه داری ها تنها از عهده ی نخبگان بر می آید.

تفکرات شوشی های باستان در تمام زمینه ها موفق عمل کرد.در دفاع ،استفاده از وسایل تدافعی در تاریخ ماندگار است.در زمینه ی تقسیم کار که نمادی از نخبگی است نیز این دوران مبینی کاملا قابل قبول است.در مورد سنگ تراشی و نظم تراش ها که اثرات آن هنوز در بالای تپه ها باقی است نشان دهنده ی ایبکار عملی است که دانشمندان و مهندسان ساختمانی شوش از آن برخوردار بودند.

در شوش جدید گرچه ممکن است این تصور که نخبگی تنها با تحصیلات در ارتباط است اما برای ما قابل قبول نیست باید اشاره ای به انواع ساختمان ها داشت.فرار از گرما برای بسیاری تنها ورود به چادرهای روستائی بود در حالی که نخبگان شوش استفاده از نی های خودرو در کنار شاوور را بهترین راه برای این کار می دانستند که فرانسویان این عمل را نوعی تفکر بالا ذکر نمودند.درکتاب های دیالافوا بارها به این نوع از زندگی با نگاه مثبت اشاره شده است.

حرکت غلام شوهانی در دهه ی چهل و استفاده از موتورسیکلت و تبدیل آن به یک بالگرد و حرکت ان در هوا نوعی ابتکار عمل نخبگی بود که وی آن را ارائه داد.گرچه دولت پهلوی آن را نوعی حمله به ارتش و اثبات ناتوانی می دانست اما همین بس که این کار را یک شوشی اصیل در آن زمان انجام داد،کافی است.

نخبگان شوش در شوش جدید و در ابتدای تشکیل، رفتارهای جالبی از خود نشان دادند که برای نوشتن ها ،کتاب هایی لازم است تا مکتوب شوند و بمانند.به طور مثال استفاده از خارهای صحرایی یا خارشتر برای خنک کردن خانه و استفاده از بادبزن در تابستان در کنار مجموعه ای از خارها نوعی کولر دستی را ایجاد نمود که بعدا با تکامل به کولرهای آبی تبدیل شد.

استفاده از امکانات رود شاوور در خنک سازی محیط خصوصا در ماه های رمضان یکی دیگر از نشانه های نخبگی در شوش بود.ذغال سازی که معمولا مربوط به شمال ایران است در ابتدای شوش جدید تولیداتی استثنایی ایجاد کرد.ذغال کنار شوش در آن زمان معروف بود که بسیاری از این تولید به خارج از استان برده می شد.

ابتکاراتی که در زمینه ی باغداری انجام گرفت هرگز فراموش نمی شود.گرچه امروز اثری از این انواع وجود ندارند و با توجه به افزایش امکانات باید بیشتر از گذشته باشند اما در شوش جدید انواعی از زردآلوهای شوش، مرکبات،انگور،انار،کنار،گیاهان دارویی مانند گزنه که مخصوص پوست بود و نیز انواع مختلف از این گیاهان مانند پنیرک که امروز توله ی محلی نامیده می شود،انواع بادمجان های خوشمزه، پیازهای شوش، سیب زمینی، هندوانه ی مهندسی مخصوص شوش، خیارهای متنوع ،خربزه، چغندرقند، شبدر،یونجه،لوبیا،ماش معروف شوش،گیاهان محلی مانند شفله یا بوکو،نشان دهنده ی نخبگی مردمانی است که سال های سال در این منطقه زندگی کرده اند.

امروز:خوشبختانه در زمینه ی نخبگی شوش علاوه بر پیشرفت دارای رکورد نیز هست.اطلاعات ما حاکی است که شوش نسبت به سایر شهرهای خوزستان و البته در موارد بسیاری ایران دارای برتری است.میزان محاسبه بر حسب جمعیت نشان می دهد که نخبگان شوش در حال پیشرفت عددی بوده اند و از سایر شهرها پیش گرفته اند.

نخبگان امروز شوش در یک رشته محاسبه نمی شوند.در زمینه های پزشکی فارغ التحصیلان دبیرستان امام خمینی الگوی ماسبی است.مکانی که افرادی مانند دکتر ایدنی، دکتر سر افراز، دکتر تفاخ، دکتر خدادادی و...بیرون آمدند.در زمینه ی قبل از انقلاب و در دبیرستان کورش افرادی ماننددکتر زربخش که زمانی مشاور وزیر نیرو بود قابل ارائه است.

البته موضوع نخبگان شوش به اندازه ای وسیع است که در این چند جمله نمی گنجد.کسانی که امروز در انواع دانشگاه های ایران عضو هیئت علمی هستند.مسئولینی که در سایر استان ها مسئولیت دارند.کسانی که عضو مجلس شورا بودند و هستند، عضویت در مجلس خبرگان رهبری و بسیاری از افراد نخبه که گاه همراه با نام گمنامی شوش هنوز هم پنهانند.

نخبگان امروز شوش درتمام رشته های علمی، ورزشی، فرهنگی، صنعتی، اقتصادی،مدیریت،تدریس، نویسندگی، مقاله نویسی، باستان شناسی، ساختمانی، برق،آب،ابزار شناسی، تکنولوژی و کشاورزی فعال هستند.در این زمینه نیازمند به انتشار کتبی در این باره هستیم.

فردا:از فردای نخبگان شوش قدری بیمناکیم.شوش از نظر استعداد در آینده نیز راه پدران خود را طی خواهد کرد اما نماندن و مهاجرت کردن برای ما دردی بی علاج شده است.فردای شوش باید به وسیله نخبگان اداره شود.متاسفانه از امروز چنین برداشت می شود که نحبگان شوش شایستگی خود را باید در بیرون از آن نشان دهند و این بدان معناست که در آینده شوش نیز کوچک باقی می ماند تا بزرگانش از آن خارج شوند.

فردای شوش باید مملو از نخبگانی باشد که تولید می کنند و خود مسئولیت ها را می پذیرند.بیمارستان های شوش به وسیله ی آن ها تاسیس و نگه داری می شوند و آن ها هستند که حرف دل مردم را می زنند.نخبگان فردای شوش ساکن شوش بمانند.

ما از فردایی که در آن نخبگان شوش به خارج از آن ،راه برای ترقی می یابند بسیار ناامیدیم.گرچه با بالا رفتن بچه های شوش به وزارت و ریاست جمهور مفتخریم و انتظار داریم که در فردای آینده ای ما این رویداد میمون به وقوه بپیوند اما این که شوش از نخبگان خود تهی شود را نیز ضایعه می دانیم.

نخبگان فردای شوش باید بدانند که به دانیال پیامبر(ع) بدهکارند.به آب شاوور وامدارند.تپه های شوش را عامل بزرگی بدانند.پدران و مادران آن ها در سختی های شوش آن ها را ساختند .باید آسان سازی را برای آن ها مهیا نمایند.آینده ی نخبگان شوش باید فریادی از روی شادی باشد.فریادی از درد برای این نخبگان برابر با از دست دادن تمام رنج هایی خواهد بود که مادران و پدران آن ها در طول حیات عزت بخش خود متحمل شده اند.نخبگان آینده ی شوش، شوشی باقی بمانند.