استاد جعفر دیناروند - رئیس مرکز بررسی های اجتماعی ایران اُنا: انقلاب اسلامی ایران با اتحاد آغاز گشت.انسجامی که در هیچ یک از روبدادهای جهان مانندی نداشت.در این میان تفاوتی میان اقشار یا ابزار وجود نداشت.به همان شکل که بازاری مهم تلقی می شد، دانشگاهی نیز مورد نظر قرار داشت.در این شکل بود که حکومت پهلوی احساس عجز کرد و کنترل اوضاع را از دست داد.اتحاد مردم در این رابطه دارای اساس و بنیان بود.اتحاد شناسی در انقلاب کوششی علمی برای پی بردن به یگانگی مردمی است که قصد رسیدن به تعالی و ترقی دارند.

گذشت زمان برای هر انقلابی با خطراتی از جنس اتحاد روبرو می گردد.شکستن دیواره ی آن با تفاوت هایی که در گذر زمان ایجاد می شود یا بی تفاوتی و کنار کشیدن تعدادی از مردم به دلیل رسیدن به مقصد اصلی یعنی سرنگونی حکومت زور و زر قابل تصور می شود و بدین سان آن اتحاد اولیه که مورد نیاز برای پیروزی بود کم کم کمرنگ شده و باعث نوعی جدایی خصوصا میان نسل ها می گردد.باید این مهم را با تلاش هایی از جنس بازگرداندن اتحاد فعال نمود.

اتحاد شناسی برای روشنفکران و متعهدان به انقلاب دارای ابعاد متعددی است.اولین آن ها پایه شناسی و علت یابی آن است.در این نوع از مطالعات متخصصین می کوشند تا با موشکافی ،علت اصلی اتحاد و یگانگی میان مردم را کشف نمایند.مردمی که با جان و دل کنار هم ماندند و برای موفقیت کوشش نمودند.تشیع های معنا دار برای شهدا و برگزاری مراسم چهلم آن ها نمادی از اتحاد ملی بود.

در شکل دوم مطالعات ابزارهای متصوری قابل بررسی می باشند.کدامین وسیله باعث اتحاد میان مردم گردید؟ آیا می توان عقاید دینی را مهم دانست؟ آیا ملیت گرایی در این رابطه نقشی پر رنگ داشت؟ طبیعی است که ماهیت انقلاب ایران دینی و از جنس اعتقادات بود.اتحادی که با شعارهای دینی مانند هیهات من الذله معنا دار گشت.ما اتحاد شناسی از طریق ابزار را برای استمرار بسیار مهم می دانیم.

در شکل سوم اتحاد شناسی می بایست به نقش فرهنگ در این رویداد اشاره نمود.بدون شک دو فرهنگ بزرگ در کنار هم باعث شکوفایی و رونق حرکت های انقلابی گشت.فرهنگ اسلامی که باورهای مردم ایران بود و فرهنگ ملی که آن ها را از سایر مسلمان متمایز می کرد.شکی نیست که فرهنگ شیعی برای دین معنایی مبارزاتی داشت و همین باعث اتحاد در یک صف گردید.همزبانی با کلام فارسی و استفاده از شعارهای انقلابی ناشی از رنگ و روی شیعی این اتحاد را مستحکم نمود.

در این میان باید به شکل چهارمی نیز اشاره نمود و آن آسیب شناسی این اتحاد است.رفتارهایی که بعد از پیروزی انقلاب از سوی افرادی جاهل روی داد باعث ضربه به اتحاد گردید.کنار زدن افرادی انقلابی که با زجرهای بسیار نهال آن را سیراب کردند به دلیل قدرت طلبی اقشاری خاص یا گروهای فشار صورت گرفت.اتحادی که درابتدای انقلاب به دلیل عدم قدرت طلبی و جاه طلبی ایجاد شده بود به وسیله ی رفتارهایی قابل تامل مورد حمله قرار گرفت.اتحاد شناسی در این برهه شامل علت یابی در جهت منفی است.به زبان ساده در این کوشش باید شکستن اتحاد و دوگانگی و حتی چند گانگی را مورد مطالعه قرار داد.

ما اعتقاد داریم که انقلابیون موظفند تا بخشی از کوشش های خود را به سمت نگه داری اتحاد چرخش دهند.در این تلاش که بدون شک باید مستمر و همیشگی باشد نوعی مانع تراشی برای بدخواهان ایجاد می شود که منافع خود را در عدم اتحاد می جویند.این مورد که منزوی کردن مردم یا افرادی خاص می تواند به نفع کسانی باشد ما را بر آن می دارد تا مواظبت بیشتری از دیوار محکم اتحاد نمائیم.وظیفه ای که نگه داری اصل انقلاب را به دنبال خواهد داشت.

اتحاد شناسی در دو بخش نظری و عملی وظیفه ای سنگین برای ادامه ی تفکرات انقلابی است.تلاشی که با مطالعات تاریخی در ابعاد مختلف زمانی آغاز می شود و نمادهای عملی آن مانند توجه به خواسته های مردم و همدلی و همزبانی با آن ها در مشکلات و مثل فقرا شدن و مانند آن ها زیستن را می طلبد.باید ضمن شناخت ابعاد مختلف اتحاد در ایجاد عملی آن کوشید.عملگرایی برای اتحاد شناسی روشی مهم در حفظ و استمرار انقلاب خواهد بود.