حجت السلام والمسلمین رحیم نوروزی کارشناس حوزه دین تاکید کرد: ﺧﺮﺍﻓﻪ، ﺭﻭﯾﺪﺍﺩﻫﺎ ﻭ ﺣﻮﺍﺩﺛﯽ هستند ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻣﻨﻄﻘﯽ و عقلی وشرعی ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ اما ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺭﺑﻂ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ.

مشروح گفت و گوی خبرنگار  ایران اُنا، با حجت الاسلام نوروزی، کارشناس علوم اسلامی در ادامه از نظرتان می گذرد:

اصل واژه ی "ﺧُﺮﺍﻓﻪ" ﻭﺍﮊﻩ ﺍﯼ ﻋﺮﺑﯽ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺭﯾﺸﻪ ﺁﻥ ‏« ﺧﺮﻑ ‏» ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ‏« ﭼﯿﺪﻥ ﻣﯿﻮﻩ ‏» ﯾﺎ ‏« ﭘﯿﺮﯼ ﻭ ﻓﺮﺗﻮﺗﯽ‏» ﺍﺳﺖ. البته ﻧﺎﻡ ﭘﺎﯾﯿﺰ ﻫﻢ ﺩﺭ ﻋﺮﺑﯽ ‏« ﺧﺮﯾﻒ ‏» ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﻫﻤﯿﻦ ﺭﯾﺸﻪ ﻣﺸﺘﻖ ﺷﺪﻩ ﺑﺎﺷﺪ، یعنی دچار پیری و ضعف و ریزش شده است و‏ « ﺧُﺮﺍﻓﻪ ‏» ﻣﺼﺪﺭ ریزش و پیری ﺍﺳﺖ.

ﻣﺮﺣﻮﻡ ﺩﻫﺨﺪﺍ ﻭ ﺩﮐﺘﺮ ﻣﻌﯿﻦ ﺩﺭ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﺧﺮﺍﻓﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺍﻧﺪ: ﺧﺮﺍﻓﻪ ﺩﺭ ﻋﺮﻑ ﻟﻐﻮﯼ، ﺳﺨﻨﺎﻥ ﭘﺮﯾﺸﺎﻥ وبی معنا ﻭ ﻧﺎﻣﺮﺑﻮﻁ ﻭﻟﯽ ﺧﻮﺷﺎﯾﻨﺪ و مانوس با عقیده ﯾﺎ ﻋﺎﺩﺕ ﻭ ﻋﻘﯿﺪﺗﯽ ﺑﯿﺮﻭﻥ ﺍﺯ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻋﻘﻞ ﻭ ﻧﺎﺳﺎﺯﮔﺎﺭ ﺑﺎ ﺁﻣﻮﺯﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻣﻮﺍﺯﯾﻦ ﺷﺮﻉ ﻭ ﺣﺘﯽ ﻋﺮﻑ ﺭﺍ ﮔﻮﯾﻨﺪ.

ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﯾﻦ ﺧﺮﺍﻓﺎﺕ، ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎﯼ ﻋﺎﺩﺍﺕ ﻭ ﺑﺎﻭﺭﻫﺎ واعتقادات ﺑﺎﻃﻞ ﻭ ﺑﯽ ﺍﺳﺎﺳﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﺎﻗﺪ ﻣﺒﻨﺎﯼ ﻋﻘﻠﯽ ﻭ ﻋﻠﻤﯽ و شرعی ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺎ ﻣﻮﺍﺯﯾﻦ دینی واخلاقی ﺳﺎﺯﮔﺎﺭ ﻧﺒﺎﺷﺪ، ﺍﮔﺮﭼﻪ ﺑﺎ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻧﻤﺎﺩﻫﺎﯼ ﺩﯾﻨﯽ ﻭ ﻇﺎﻫﺮﯼ ﻣﻘﺪﺱ ﺑﻪ ﻣﯿﺪﺍﻥ ﺁﻣﺪﻩ ولباس دینی پوشیده باشد ﺑﻪ ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺩﯾﮕﺮ، ﻫﺮ ﻧﻮﻉ ﺍﻧﺪﯾﺸﻪ ﯼ ﺑﺎﻃﻞ ﻭ ﺧﻼﻑ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﺳﺖ چه رنگ ولعاب دینی داشته باشد وچه نداشته باشد  ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻣﻌﻤﻮﻝ ﺩﺭ ﺧﺮﺍﻓﻪ، ﺭﻭﯾﺪﺍﺩﻫﺎ ﻭ ﺣﻮﺍﺩﺛﯽ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻢ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻣﻨﻄﻘﯽ و عقلی وشرعی ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ، ﺑﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺭﺑﻂ ﺩﺍﺩﻩ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﻭ ﯾﺎ ﻋﻠﺖ ﻭ ﻣﻌﻠﻮﻝ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺩﺍﻧﺴﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ و میگویند این اتفاق افتادبخاطر آن علت بود.

ﺗﺎﺭﯾﺨﭽﻪ ﺧﺮﺍﻓﺎﺕ

ﺧﺮﺍﻓﻪ ﺩﺭ ﺍﺻﻞ ﻧﺎﻡ ﻣﺮﺩﯼ ﺍﺯ ﻗﺒﯿﻠﻪ ﻋﺬﺭﻩ ‏( ﺍﺯ ﻃﻮﺍﯾﻒ ﻋﺮﺏ ‏) ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺪﺗﯽ ﻏﺎﯾﺐ ﺷﺪﻩ ﻭ ﭘﺲ ﺍﺯ ﺑﺮﮔﺸﺖ وبه حدی ﺩﺍﺳﺘﺎﻥ ومطالبی تخیلی ﻧﻘﻞ ﻣﯽ ﮐﺮﺩ ﮐﻪ ﮔﻤﺎﻥ ﮐﺮﺩﻧﺪ ﺍﻭ ﺩﯾﻮﺍﻧﻪ ﻭ و مجنونﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ وهمین کذبها وافسانه ها باعث شد که دربین مردم مشهورشد وﮔﻔﺘﻨﺪ: ‏« ﻫﺬﺍ ﺣﺪﯾﺚ ﺧﺮﺍﻓﺔ، ﻭ ﻫﻮ ﺣﺪﯾﺚ ﻣﺴﺘﻤﻠﺢ ﺍﻟﮑﺬﺏ ـ ﺍﯾﻦ ﺍﺯ ﮔﻔﺘﻪ ﻫﺎﯼ ﺧﺮﺍﻓﻪ ﺍﺳﺖ ﻭ ﺍﯾﻦ ﮔﻔﺘﺎﺭﯼ ﻧﻤﮑﯿﻦ ﺍﻣﺎ ﺩﺭﻭﻍ ﺍﺳﺖ. ‏» ﺍﺯﺁﻥ ﭘﺲ ﺑﻪﻫﺮ ﺳﺨﻦ ﺩﺭﻭﻏﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﺪ
:ﺳﺨﻦ ﺧﺮﺍﻓﻪ.

خرﺍﻓﺎت ﮐﻪ ﺍﻣﺮﻭﺯﻩ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﺻﺪ ﺳﻮﺀ ﻭ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻏﯿﺮﺍﻧﺴﺎﻧﯽ و دینی ﺍﺯﺟﻤﻠﻪ ﺍﺳﺘﻌﻤﺎﺭ ﻭ ﺍﺳﺘﺜﻤﺎﺭ
ﺑﺸﺮ، ﺍﺯ ﺳﻮﯼ ﺑﺮﺧﯽ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﻠﮑﻪ ﮔﺮﻭﻩ ﻫﺎ ﻭ ﻗﺪﺭﺕ ﻫﺎﯼ ﺳﻮﺩﺟﻮ ویاجاهل، ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻭ ﭘﺮﺩﺍﺧﺘﻪ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ، ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ
ﺑﻪ ﺭﯾﺸﻪ ﯼ ﺗﺎﺭﯾﺨﯽ ﻭ ﺁﺛﺎﺭ ﺑﻪ ﺟﺎﯼ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺯ ﮔﺬﺷﺘﮕﺎﻥ، لکن متاسفانه ﺧﺮﺍﻓﺎﺕ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ رویکردی ﺍﻧﺴﺎﻧﯽ، ﻫﻤﻮﺍﺭﻩ ﻭ
ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﺍفراد ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ بخشی ﺍﺯ ﺭﻓﺘﺎﺭ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ، اخلاقی، اعتقادی، ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻭ ﻓﺮﺩﯼ ﺍﻭ ﺑﻪ ﺷﻤﺎﺭ ﻣﯽ
ﺭﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﺩﺭﺣﺎﻝ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﯿﺰ ﺍﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪﻩ ی سو  ﮐﻤﺎﮐﺎﻥ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ جزیی ﺍﺯ ﻓﺮﻫﻨﮓ و رفتارﺟﻮﺍﻣﻊ ﻣﺤﺴﻮﺏ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺩﺭ
ﺯﻧﺪﮔﯽ ﺁﻥ ﻫﺎ ﺣﻀﻮﺭ ﺩﺍﺭﺩ. و می توان ترس از عقوبت درصورت گذر از خرافه بعنوان مشکل جدی درراه مبارزه با خرافات را بعنوان اصلی ترین مشکل درنظرگرفت...
ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﺩﯾﻦ وشریعتﻭ پیامبران ﻭ ﺍﻭﻟﯿﺎﺀ ﺍﻟﻬﯽ، ومدرسین اخلاق ﭘﯿﻮﺳﺘﻪ ﺳﻌﯽ ﺩﺭ ﺯﺩﻭﺩﻥ ﺍﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺧﺮﺍﻓﺎﺕ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﻫﻤﮕﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ
ﻭﺍﻗﻊ ﮔﺮﺍﯾﯽ ﻭ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺟﻮﯾﯽ و دین شناسی ﺗﺮﻏﯿﺐ ﻧﻤﻮﺩﻩ ﺍﻧﺪ که بسیارتوانسته اند دراین راه موفق باشند که درهمان اول اسلام نیز هدایتگر جامعه بسوی حقانیت بودند وراه تسلط خرافه رابرمردم بستند :
ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻣﺜﺎﻝ ﻭﻗﺘﯽ تنها ﻓﺮﺯﻧﺪ ﭘﺴﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ مکرم ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺁﻟﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ، ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ‏« ﺍﺑﺮﺍﻫﯿﻢ‏»
ﺩﺭﮔﺬﺷﺖ، ﺭﻭﺯ ﻣﺮﮒ ﺍﻭ ﺁﻓﺘﺎﺏ ﮔﺮﻓﺖ، ﻣﻠﺖ ﺧﺮﺍﻓﯽ ﻭ ﺍﻓﺴﺎﻧﻪ ﭘﺴﻨﺪ ، ﮔﺮﻓﺘﮕﯽ ﺧﻮﺭﺷﯿﺪ ﺭﺍ ﻧﺸﺎﻧﻪ
ﻋﻈﻤﺖ ﻣﺼﯿﺒﺖ و ناراحتی خداوند برای درگذشت فرزندﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺩﺍﻧﺴﺘﻪ ﻭ ﮔﻔﺘﻨﺪ: ‏« ﺁﻓﺘﺎﺏ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺮﮒ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ .‏» ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺍﯾﻦ
ﺟﻤﻠﻪ ﺭﺍ ﺷﻨﯿﺪ، ﺑﺎﻻﯼ ﻣﻨﺒﺮ ﺭﻓﺖ ﻭ ﻓﺮﻣﻮﺩ: ‏« ﺁﻓﺘﺎﺏ ﻭ ﻣﺎﻩ، ﺩﻭ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﯼ ﺑﺰﺭﮒ ﺍﺯ ﻗﺪﺭﺕ ﺑﯽ ﭘﺎﯾﺎﻥ ﺧﺪﺍ
ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻭ ﺳﺮ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻥ ﺍﻭ ﺩﺍﺭﻧﺪ، ﻫﺮﮔﺰ ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺮﮒ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﯽ ﮐﺴﯽ ﻧﻤﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ. ﻫﺮ ﻣﻮﻗﻊ ﻣﺎﻩ ﻭ ﺁﻓﺘﺎﺏ
ﮔﺮﻓﺖ، ﻧﻤﺎﺯ ﺁﯾﺎﺕ ﺑﺨﻮﺍﻧﯿﺪ. ﺩﺭ ﺍﯾﻦ ﻟﺤﻈﻪ ﺍﺯ ﻣﻨﺒﺮ ﭘﺎﺋﯿﻦ ﺁﻣﺪ، ﻭ ﺑﺎ ﻣﺮﺩﻡ ﻧﻤﺎﺯ ﺁﯾﺎﺕ ﺧﻮﺍﻧﺪ. ‏»
به داستانی دیگر دراین باره که نشان می دهد پیامبررحمت از همان عنفوان کودکی معرفت خرافه شناسی راداشت و آن اﯾﻦ ﮐﻪ ﻫﻨﮕﺎﻣﯽ ﮐﻪ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺻﻠﯽ ﺍﻟﻠﻪ ﻋﻠﯿﻪ ﻭ ﺁﻟﻪ ﻭ ﺳﻠﻢ ﺳﻪ ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻮﺩ، ﻧﺰﺩ ﻣﺎﺩﺭ ﺭﺿﺎﻋﯽ ﺧﻮﺩ
ﺣﻠﯿﻤﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﺩﯾﻪ ﺍﯼ ﺩﻭﺭ ﺍﺯ ﻣﮑﻪ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﯽ ﺑﺮﺩ، ﺭﻭﺯﯼ ﺑﻪ ﻣﺎﺩﺭ ﺭﺿﺎﻋﯽ ﺧﻮﺩ ﮔﻔﺖ: ‏«ﺍﯼ ﻣﺎﺩﺭ !
ﭼﺮﺍ ﺩﻭ ﻧﻔﺮ ﺍﺯ ﺑﺮﺍﺩﺭﺍﻧﻢ ﺭﺍ ـ ﻣﻨﻈﻮﺭ ﭘﺴﺮﺍﻥ ﺣﻠﯿﻤﻪ ﺳﻌﺪﯾﻪ ﺍﺳﺖ ـ ﺩﺭ ﺭﻭﺯ ﻧﻤﯽ ﺑﯿﻨﻢ؟ ‏» ﺣﻠﯿﻤﻪ ﮔﻔﺖ: ‏« ﺁﻥ
ﻫﺎ ﺭﻭﺯﻫﺎ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺑﯿﺎﺑﺎﻥ ﺑﺮﺍﯼ ﭼﺮﺍﻧﺪﻥ ﻣﯽ ﺑﺮﻧﺪ، ﻭ ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺩﺭ ﺑﯿﺎﺑﺎﻥ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ‏» ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‏( ﺹ ‏)
ﻓﺮﻣﻮﺩ: ‏« ﺩﻭﺳﺖ ﺩﺍﺭﻡ ﻣﻦ ﻧﯿﺰ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺁﻥ ﻫﺎ ﺑﺮﻭﻡ ‏» ﺣﻠﯿﻤﻪ ﺑﻪ ﺍﻭ ﻗﻮﻝ ﺩﺍﺩ ﮐﻪ ﺑﺎﻣﺪﺍﺩ ﻓﺮﺩﺍ، ﺍﻭ ﺭﺍ ﻧﯿﺰ
ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺮﺍﺩﺭﺍﻥ ﺑﻪ ﺑﯿﺎﺑﺎﻥ ﺑﻔﺮﺳﺘﺪ. ﻓﺮﺩﺍﯼ ﺁﻥ ﺭﻭﺯ ﻓﺮﺍ ﺭﺳﯿﺪ، ﺣﻠﯿﻤﻪ ﺭﻭﻏﻦ ﺑﺮ ﻣﻮﯼ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‏( ﺹ ‏) ﺯﺩ،
ﺳﺮﻣﻪ ﺑﺮ ﭼﺸﻤﺶ ﮐﺸﯿﺪ، ﻭ ﯾﮏ ﻣﻬﺮﻩ ﯾﻤﺎﻧﯽ ‏ﺑﺮﺍﯼ ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺍﻭ ‏ ﺑﺮ ﮔﺮﺩﻧﺶ ﺁﻭﯾﺨﺖ. ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ‏( ﺹ ‏) ‏ﮐﻪ دﺭ ﻫﻤﺎﻥ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﮐﻮﺩﮐﯽ ﺑﺎ ﺧﺮﺍﻓﺎﺕ ﻭ ﺍﻣﻮﺭ ﺑﯿﻬﻮﺩﻩ ﻣﺒﺎﺭﺯﻩ ﻣﯽ ﮐﺮﺩ ‏ﺑﯽ ﺩﺭﻧﮓ ﻫﻤﺎﻥ ﻣﻬﺮﻩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﮔﺮﺩﻥ
ﺑﯿﺮﻭﻥ ﺁﻭﺭﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺩﻭﺭ ﺍﻧﺪﺍﺧﺖ، ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺣﻠﯿﻤﻪ ﺭﻭ ﮐﺮﺩ ﻭ

ﻓﺮﻣﻮﺩ: ‏« ﻣﺎﺩﺭﺟﺎﻥ ! ﺁﺭﺍﻡ ﺑﮕﯿﺮ ﺍﯾﻦ ﭼﯿﺴﺖ؟ ﻣﻦ
ﺧﺪﺍﯾﯽ ﺩﺍﺭﻡ ﮐﻪ ﻣﺮﺍ ﺣﻔﻆ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ‏( ﻧﻪ ﻣﻬﺮﻩ ﯾﻤﺎﻧﯽ ‏). ‏»

گفت و گو از خبرنگار ایران اُنا: مهرداد ربیع