به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، نشست سران ناتو در حالی از فردا (یكشنبه) در شیكاگو آغاز می شود كه كاهش بودجه های دولتی در اروپا، موضوع شكاف برای تامین مخارج این سازمان را جدی تر كرده است.

از زمان ایجاد ناتو در سال 1949 تاكنون، بیشتر هزینه های این پیمان بر دوش مالیات دهندگان آمریكایی بوده است. با این حال، اختلاف یاد شده، با توجه به عصر ریاضت اقتصادی در اروپا و حذف تهدید اتحاد جماهیر شوروی سابق كه اروپایی ها را وادار به پرداخت هزینه برای ناتو می كرد، اكنون به مشكلی جدی تر تبدیل شده است.

بری پاول، مدیر امنیت بین الملل در موسسه پژوهشی شورای آتلانتیك می گوید 'ناتو به ساز و كار تازه ای نیاز دارد. زمانی كه اروپایی ها می توانستند انتظار داشته باشند كه آمریكا بدون منافع، مسوولیت كارها را برایشان برعهده بگیرد، تمام شده است.'

اگرچه شكاف در ناتو از آغاز هم وجود داشت، اما در سال های اخیر، ماموریت این سازمان در افغانستان باعث ریختن نمك بر زخم های كهنه شد. برای مثال، اروپایی ها ماموریت افغانستان را بیشتر در قالب فعالیت های بشر دوستانه تعریف می كنند و واشنگتن برای متقاعد كردند آنان به افزایش نیروهایشان در كابل با دشواری های جدی رو به رو بوده است.

همچنین جنگ عراق باعث دلخوری جدی متحدان سنتی آمریكا، نظیر آلمان و فرانسه، از واشنگتن شد.

اما دلخوری آمریكا از نپرداختن هزینه های ناتو توسط متحدان اروپایی اش هم در جنگ لیبی نمود پیدا كرد. عملیات برای سركوب نیروی هوایی معمر قذافی زیر پرچم ناتو انجام شد. با این حال، به گفته 'ایو دالدر'، سفیر واشنگتن در ناتو، 75 درصد از عملیات های اطلاعاتی، گشت و شناسایی و نیز 75 درصد از عملیات های سوخت رسانی هوایی بر عهده ایالات متحده بود.

البته اروپایی ها در ماه فوریه گذشته (بهمن 90) پذیرفتند كه برای جبران نیازهایشان به كمك های آمریكا در حوزه گشت و شناسایی، تعدادی پهپاد به ارزش یك میلیارد دلار از این كشور خریداری كنند. قرار است این پهپادهای شناسایی در پایگاهی واقع در ایتالیا نگهداری شوند.

مشكل دیگر این است كه از منظر مردم آمریكا، سازمان آتلانتیك شمالی، مفهومی غیر ضروری است. این امر سبب می شود كه بسیاری در كنگره آمریكا این پرسش را مطرح كنند كه چرا باید ایالات متحده سهم بیشتری از هزینه های ناتو را بپردازد.

بودجه 700 میلیارد دلاری نظامی آمریكا، تقریبا معادل سه چهارم از بودجه دفاعی كل كشورهای ناتو است. همچنین مجموع بودجه دفاعی 26 كشور اروپایی معادل تنها 220 میلیارد دلار است.

بر اساس معیارهای ناتو، 28 كشور عضو این پیمان، باید دست كم معادل 2 درصد از تولید ناخالص داخلی خود را به امور دفاعی اختصاص دهند. با این حال، تنها عضوهایی كه این معیار را رعایت می كنند، آمریكا، انگلیس، فرانسه و تركیه هستند.

بحران مالی جاری در اروپا، بر این شكاف افزوده است. برای نمونه، هلند سال گذشته اعلام كرد كه از هر 6 پست سازمانی در نیروهای مسلح این كشور، یك پست را حذف خواهد كرد و افزون بر این، نیازی هم به نگهداری انبار تانك های خود نخواهد داشت.

به تازگی هاوارد باك مك كیان، رییس كمیسیون نظامی مجلس نمایندگان آمریكا، این موضوع را مورد انتقاد قرار داد كه به ازای هر یك دلاری كه واشنگتن برای طرح های پدافند موشكی در داخل این كشور صرف می كند، تقریبا چهار دلار هم برای پدافند موشكی در بیرون از مرزهای آمریكا، مثلا در قاره اروپا هزینه می كند.

این نماینده شاخص مجلس آمریكا در نشستی مشورتی تاكید كرد 'آنچه مهم تر است، این است كه سپر موشكی اروپا، اكنون تبدیل به كمك ملی آمریكا به اروپا شده است؛ یعنی همه هزینه ها بر دوش ایالات متحده است و در چنین شرایطی، بیشتر عضوهای ناتو هم حاضر به اختصاص 2 درصد از تولید ناخالص داخلی شان به امور نظامی نیستند.'

گسترش نارضایی در دو سوی اقیانوس اطلس سبب شد كه رابرت گیتس، یازده ماه پیش، در واپسین سخنرانی خود به عنوان وزیر دفاع آمریكا بگوید 'آینده ناتو، اگر هم نگوییم پایان یافته، باید بپذیریم كه بسیار تیره شده است.'

مدتی بعد هم وی در گفت و گو با آسوشیتدپرس، تصریح كرد انتظار ندارد كه ناتو به این زودی ها از هم بپاشد، اما انتظار دارد كه اعضای آن بیش از پیش از یكدیگر جدا شوند. وی ناتو را به 'زندگی مشترك پر از تنش' تشبیه كرد.

لئون پانه تا، وزیر جدید دفاع آمریكا نیز اگرچه همكاری در قالب ناتو را كانون راهبردهای ایالات متحده دانسته، اما او نیز در حال كاهش نیروهای رزمی آمریكا در كشور آلمان از سه تیپ به یك تیپ است. پانه تا، یك تیپ را هم در ایتالیا نگاه خواهد داشت.

سخنان سال گذشته باراك اوباما رییس جمهوری آمریكا مبنی بر تمركز ایالات متحده بر آسیای شرقی در راهبرد جدید این كشور هم حاكی از كاهش تمركز بر اروپا بوده است.

آنت هویسر، مدیر اجرایی بنیاد آلمانی برتلسمان در واشنگتن می گوید اروپایی ها نگران تصمیم های آمریكا درباره این قاره هستند. وی تاكید می كند 'ناتو تنها پیوند سازمانی رسمی میان آمریكا و اروپا است. این سازمان، همچنین یگانه ابزاری است كه اروپایی ها با استفاده از آن، می توانند قدرت نظامی شان را در دنیا مطرح كنند. اروپا بدون ناتو نمی تواند به عنوان یك بازیگر در عرصه امنیت بین المللی مطرح باشد.'